Tò he – Nét đẹp xứ Đoài vươn mình ra thế giới

Là món đồ chơi dân dã đậm hồn quê, tò he (còn gọi là con giống bột) đã vượt ra khỏi lũy tre làng của đồng bằng Bắc Bộ để hiện diện khắp mọi miền đất nước. Dù nhịp sống hiện đại có cuốn đi bao đổi thay, những hình thù ngộ nghĩnh từ thứ bột nặn dân dã đa sắc màu ấy vẫn luôn có sức lôi cuốn mãnh liệt với trẻ thơ, đồng thời khơi gợi miền ký ức tươi đẹp trong lòng nhiều thế hệ.

Cội nguồn bị lãng quên và "cái nôi" Xuân La

Thật đáng tiếc, hầu như những tư liệu về nghề nặn tò he đã thất truyền, khiến chúng ta không còn ai biết chính xác nét văn hóa dân gian độc đáo này bắt nguồn từ đâu và do ai sáng tạo nên. Ngày nay, người ta chỉ biết rằng, làng Xuân La (xã Phương Dực, huyện Phú Xuyên, Hà Nội) chính là "cái nôi" sản sinh ra nhiều dòng họ nổi tiếng với tài năng nặn tò he xuất chúng. Họ là những nghệ nhân dân gian, bằng tình yêu và trách nhiệm sâu sắc, đã và đang miệt mài gìn giữ, bảo tồn nghề truyền thống quý báu của cha ông.

Cửa hàng TÒ HE SÀI GÒN chuyên cung cấp dịch vụ thuê nghệ nhân to he biểu diễn trong các workshop nặn tò he và sự kiện với giá 600.000 ₫/giờ. Dịch vụ nặn tò he của chúng tôi có nhiều ưu điểm nổi bật như nghệ nhân có hơn 15 năm kinh nghiệm, dịch vụ tận tâm, uy tín và chuyên nghiệp.

Quý khách cần thuê nghệ nhân vui lòng liên hệ với cửa hàng THUÊ NGHỆ NHÂN TÒ HE SÀI GÒN qua số hotline 038-377-3839 để được hỗ trợ! Xin cám ơn!

Nhiều mẫu tò he mới để bắt kịp xu hướng của thời đại mới
Nhiều mẫu tò he mới để bắt kịp xu hướng của thời đại mới – Ảnh: Báo Cà Mau

Bột nặn tò he – Hương vị đồng quê trong từng sắc màu

Là đồ chơi dân gian, nguyên liệu làm nên tò he cũng mang đậm chất thôn quê mộc mạc. Để tạo nên loại bột nặn mềm, xốp và có độ kết dính lý tưởng, người nghệ nhân trộn đều gạo nếp và gạo tẻ, ngâm nước, sau đó giã nhuyễn thành bột mịn. Bột được nhào nặn kỹ lưỡng cho đến khi không còn dính tay rồi đem luộc chín, sau đó trộn với các loại phẩm màu tự nhiên hoặc phẩm màu thực phẩm an toàn.

Bột nặn tò he thường được làm từ gạo nếp và gạo tẻ
Bột nặn tò he thường được làm từ gạo nếp và gạo tẻ – Ảnh: Báo Cà Mau

Quan trọng nhất chính là khâu nặn tạo hình sản phẩm. Bên cạnh những hình mẫu có sẵn, nghệ nhân còn cần có óc sáng tạo tinh tế để biến hóa ra những hình dáng độc đáo, lạ mắt. Khâu phối màu cũng vô cùng quan trọng, cần đảm bảo sự hài hòa và tươi sáng để thu hút ánh nhìn của các bạn nhỏ. Một chiếc tò he đạt chất lượng phải có phần bột nặn bóng, mượt, màu sắc bắt mắt và đặc biệt là có thể giữ được lâu bền.

Từ vật phẩm cúng tế đến đồ chơi dân gian

Đối với những sản phẩm nặn hình người hay con vật, người nghệ nhân cần phải truyền được cái "thần" vào tác phẩm của mình. Thời xưa, tò he thường được nặn theo hình dáng các con vật biểu tượng trong các đền, chùa hoặc gắn liền với quá trình lao động sản xuất của nông dân, bao gồm: tứ linh, tam sư hay lục súc. Chúng được sử dụng như vật phẩm dâng cúng tại các hội đình làng. Về sau này, tò he dần trở thành thứ đồ chơi dân gian quen thuộc với trẻ nhỏ, từ đó hình dạng và mẫu mã tò he cũng đa dạng hơn, mở ra không gian sáng tạo bất tận cho người nghệ nhân.

Tò he là một món đồ chơi dân gian quen thuộc của trẻ nhỏ với nhiều hình dạng và mẫu mã
Tò he là một món đồ chơi dân gian quen thuộc của trẻ nhỏ với nhiều hình dạng và mẫu mã – Ảnh: Báo Cà Mau

Tò he Việt – Vươn ra biển lớn

Ngày nay, để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa độc đáo của tò he Việt, những "con giống bột" đã mạnh dạn bước ra thế giới bên ngoài, được giới thiệu rộng rãi đến bạn bè trong và ngoài nước. Tò he giờ đây không chỉ là một món đồ chơi mà còn là sản phẩm du lịch có tiếng, với chất liệu thân thiện với môi trường.

Ngày nay tò he Việt được giới thiệu rộng rãi đến bạn bè trong và ngoài nước và còn là sản phẩm du lịch nổi tiếng, với chất liệu thân thiện với môi trường
Ngày nay tò he Việt được giới thiệu rộng rãi đến bạn bè trong và ngoài nước và còn là sản phẩm du lịch nổi tiếng, với chất liệu thân thiện với môi trường – Ảnh: Báo Cà Mau

Giữa muôn vàn sản phẩm đồ chơi hiện đại lấp lánh, những chiếc tò he đa sắc màu vẫn giữ được sức hút kỳ diệu với trẻ nhỏ. Còn đối với người lớn, tò he vẫn mãi là miền ký ức đầy hoài niệm, nhắc nhớ về hai tiếng "quê hương" thân thương.

Về tác giả

Hà Tho

Nghệ nhân tò he Hà Tho

  • Nghề nghiệp: Nghệ nhân
  • Chuyên môn: Nặn tò he
  • Kinh nghiệm: Hơn 15 năm

Nghệ nhân tò he Hà Tho (sinh năm 1990, tại Thái Bình) là 1 nghệ nhân nặn tò he với hơn 15 năm kinh nghiệm biểu diễn và giảng dạy nặn tò he tại hàng ngàn sự kiện lớn nhỏ khác nhau. Hà Tho còn là chủ của cửa hàng TÒ HE SÀI GÒN, là 1 nghệ nhân đa tài – cô nặn tò he 1 cách điêu luyện với các mẫu tò he độc đáo và sáng tạo từ truyền thống đến hiện đại.

Cùng chuyên mục

Tò he phố Hàng Mã: Nhịp cầu ký ức Trung thu xưa

Mỗi dịp Tết Trung thu về, giữa không khí rộn ràng của đèn lồng cá chép, mặt nạ giấy bồi và mâm cỗ đầy màu sắc, có một món đồ chơi dân gian lặng lẽ tô điểm thêm cho bức tranh lễ hội: đó chính là những con tò he.

Gian hàng tò he của Nghệ nhân Đặng Văn Hậu giữa phố Hàng Mã

Tò he truyền thống tỏa sáng tại sự kiện Expo Osaka 2025

Triển lãm Expo Osaka 2025 tại Nhật Bản là nơi hội tụ của những thành tựu công nghệ tiên tiến nhất, định hình tương lai. Giữa ‘biển’ robot, trí tuệ nhân tạo và các mô hình phát triển đô thị thông minh, một món đồ chơi mộc mạc, đầy màu sắc đã lặng lẽ vượt ngàn cây số, chiếm trọn cảm tình của công chúng: Tò he Việt Nam. Sự xuất hiện của đồ chơi truyền thống Việt Nam này không chỉ là một nét chấm phá văn hóa mà còn là minh chứng hùng hồn cho sức sống bền bỉ và giá trị thẩm mỹ vượt thời gian của nghệ thuật dân gian Việt.

Tò he truyền thống tỏa sáng tại sự kiện Expo Osaka 2025

Tò he Việt – Đồ chơi ăn được khiến khách Tây ngỡ ngàng

Việt Nam luôn là điểm đến hấp dẫn du khách quốc tế không chỉ bởi cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, những di tích lịch sử hùng vĩ hay ẩm thực phong phú, mà còn bởi sự đa dạng và chiều sâu trong đời sống văn hóa. Đôi khi, những điều giản dị, quen thuộc trong cuộc sống thường ngày của người Việt lại trở nên vô cùng thú vị và đặc biệt trong mắt những vị khách phương xa, bởi chúng ẩn chứa những câu chuyện đầy ý nghĩa.

Những vị khách nước ngoài khi được nghe kể về tò he đã vô cùng ngạc nhiên ở phần nguyên liệu

Người thổi hồn cho tò he làng Xuân La

Trong số ít ỏi những nghệ nhân còn giữ nghề nặn tò he tại làng Xuân La, huyện Phú Xuyên, Hà Nội, cái tên Đặng Văn Hậu nổi lên như một người tiên phong, không ngừng miệt mài thổi luồng sinh khí mới vào những tác phẩm đầy sắc màu. Anh không chỉ đơn thuần kế thừa một nghề truyền thống mà còn mang theo sứ mệnh lan tỏa giá trị văn hóa độc đáo này đến với thế hệ trẻ và bạn bè quốc tế.

Chân dung Nghệ nhân tò he Đặng Văn Hậu

Tò He – Hồn Việt ngàn năm trong sắc màu đất quê

Không ai biết chính xác tò he ra đời từ bao giờ, nhưng những câu đồng dao cổ xưa đã minh chứng cho sự tồn tại lâu đời của món đồ chơi này. Ngày nay, ngay giữa lòng Hà Nội, một làng nghề truyền thống vẫn miệt mài lưu giữ nét đẹp văn hóa ấy: làng Xuân La (xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên, Hà Nội) – được mệnh danh là cái nôi của nghề nặn tò he, một nghề độc nhất vô nhị. Theo lời kể của những người dân đang gìn giữ nghề tại làng Xuân La, nghề nặn tò he đã có mặt khoảng 400-500 năm trước.

Tò he là một món đồ chơi dân gian, một tác phẩm nghệ thuật thu nhỏ được nặn bằng bàn tay khéo léo của các nghệ nhân.

Nghệ nhân Đặng Văn Hậu và hành trình giữ lửa tò he Xuân La

Nghệ nhân Đặng Văn Hậu, sinh năm 1985, là người con của làng tò he Xuân La (xã Phượng Dực, Phú Xuyên, Hà Nội). Với hơn 20 năm gắn bó, anh đã thổi hồn vào từng khối bột, gìn giữ, phát triển và lan tỏa niềm đam mê với tò he, mong muốn món đồ chơi dân gian này mãi là món ăn tinh thần nuôi dưỡng tâm hồn bao thế hệ.

Tình yêu với tò he của anh Hậu được vun đắp từ chính gia đình dành trọn tâm huyết cho những con giống bột

Tò He: Nét tinh hoa đất Việt vượt thời gian

Xưa kia, trong dòng chảy văn hóa dân gian Việt Nam, tò he không chỉ là một món đồ chơi mà còn mang trong mình nhiều ý nghĩa sâu sắc: là thú vui giải trí, là món ăn vặt tuổi thơ, và là cả vật phẩm linh thiêng trong các nghi lễ, cúng bái. Cái tên tò he đã gắn liền với đời sống người dân từ rất lâu, và dù nghề nặn tò he có mặt ở nhiều nơi, nổi tiếng nhất phải kể đến làng Xuân La, xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Theo lời kể của một cụ cao niên trong làng, nghề nặn tò he đã có lịch sử hơn 300 năm, dù đến nay vẫn chưa có tài liệu chính xác xác định thời điểm ra đời cụ thể của nó.

Tò He: Nét tinh hoa đất Việt vượt thời gian

038-377-3839
ZALO