Tác giả: Nghệ nhân tò he Hà Tho · Chuyên mục: Tin tức & Sự kiện · Ngày đăng:
Tò He – Hồn Việt ngàn năm trong sắc màu đất quê
Không ai biết chính xác tò he ra đời từ bao giờ, nhưng những câu đồng dao cổ xưa đã minh chứng cho sự tồn tại lâu đời của món đồ chơi này. Ngày nay, ngay giữa lòng Hà Nội, một làng nghề truyền thống vẫn miệt mài lưu giữ nét đẹp văn hóa ấy: làng Xuân La (xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên, Hà Nội) – được mệnh danh là "cái nôi" của nghề nặn tò he, một nghề "độc nhất vô nhị". Theo lời kể của những người dân đang gìn giữ nghề tại làng Xuân La, nghề nặn tò he đã có mặt khoảng 400-500 năm trước.
Tò he, món đồ chơi dân gian thuần chất thôn quê, đã len lỏi vào tâm hồn bao thế hệ người Việt. Từ những đôi bàn tay tài hoa và trái tim đầy nhiệt huyết, người nghệ nhân đã "thổi hồn" vào thứ bột vô tri, biến chúng thành những tác phẩm nghệ thuật đầy sáng tạo, rực rỡ sắc màu.
Cửa hàng TÒ HE SÀI GÒN chuyên cung cấp dịch vụ thuê nghệ nhân to he TpHCM biểu diễn trong các sự kiện và workshop tò he với giá 600.000 ₫/giờ. Dịch vụ nặn tò he của chúng tôi có nhiều ưu điểm nổi bật như nghệ nhân có trên 15 năm kinh nghiệm, phục vụ tận tâm, uy tín và chuyên nghiệp.
Quý khách cần thuê nghệ nhân vui lòng liên hệ với cửa hàng THUÊ NGHỆ NHÂN TÒ HE SÀI GÒN qua số hotline 038-377-3839 để được hỗ trợ! Xin cám ơn!
Xưa kia, tò he không chỉ là đồ chơi mà còn là một nét văn hóa dân gian đặc sắc ở các vùng quê Việt Nam, đặc biệt là Bắc Bộ. Ban đầu, tò he được dùng trong các nghi lễ cúng bái với hình thù các con vật, nên còn có tên gọi khác là "đồ chơi chim cò".
Bí quyết tạo nên những con tò he sống động
Nguyên liệu chính để tạo nên những con tò he độc đáo là bột gạo nếp và gạo tẻ trộn đều, ngâm nước, rồi xay hoặc giã mịn. Gạo nếp đặc biệt được ưu tiên vì dễ chế biến và cho ra sản phẩm chất lượng hơn. Bột sau khi nhào kỹ đến độ không dính tay sẽ được nắm thành từng nắm nhỏ và luộc chín. Nghệ nhân tò he Đặng Văn Hậu ở thôn Xuân La tiết lộ bí quyết: "Quan trọng nhất là kỹ thuật luộc và làm bột phải theo thời tiết. Mùa đông bột cần dẻo hơn mùa hè."
Sau công đoạn làm bột, người nghệ nhân sẽ "đấu" màu và nặn hình. Màu sắc dùng để nhuộm bột hoàn toàn từ thiên nhiên, chiết xuất từ các loại lá cây, rau củ ăn được. Ví dụ, màu đỏ từ quả gấc, màu đen từ cây nhọ nồi, màu xanh từ lá trầu không hay lá riềng. Để có được những sản phẩm tò he bóng mượt, màu sắc tươi đẹp và bền màu, đòi hỏi quy trình làm bột phải thật công phu và kỹ thuật pha màu phải chuẩn xác.
Chị Đỗ Bích Phượng (huyện Thường Tín), một người thuộc thế hệ 8X, bồi hồi chia sẻ: "Hồi nhỏ, cứ mỗi dịp đi chơi lễ hội hay Tết, bố mẹ thường mua cho mình những con tò he hình rồng, phượng, hổ… hay các nhân vật hoạt hình ngộ nghĩnh như công chúa, nàng Bạch Tuyết… Mình rất thích. Ngoài màu sắc rực rỡ, mùi thơm từ bột làm bằng nguyên liệu tự nhiên thực sự rất an toàn cho trẻ nhỏ. Mình mong muốn nghề tò he này sẽ được gìn giữ mãi cho các thế hệ sau."
Tò He – Từ đồ chơi dân gian đến sản phẩm du lịch độc đáo
Tò he không chỉ là món đồ chơi mang đậm hồn dân tộc mà từ lâu đã được xem như những tác phẩm nghệ thuật, có sức hấp dẫn đặc biệt với mọi người. Tuy nhiên, nghề truyền thống này đang đứng trước nguy cơ mai một. Vì vậy, cần có những biện pháp tích cực để bảo tồn và phát huy, để tò he luôn là nét đẹp văn hóa dân gian của dân tộc.
Nghệ nhân Đặng Văn Tẫn, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Nghệ nhân tò he Xuân La, nhấn mạnh: "Nghề nặn tò he ở làng Xuân La không chỉ là một nghề mưu sinh mà đã trở thành nét đẹp văn hóa dân gian, góp phần giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử, bản sắc văn hóa và cội nguồn dân tộc Việt Nam." Ông Tẫn chia sẻ thêm về các hoạt động quảng bá: "Cứ dịp cuối tuần, tôi cùng các nghệ nhân trong làng lại mang tò he lên phố đi bộ Hồ Gươm. Chúng tôi không chỉ bán các sản phẩm nặn sẵn mà còn tạo điều kiện cho trẻ em và du khách được trải nghiệm tự tay nặn tò he theo ý thích. Hoạt động này không chỉ giúp giữ gìn mà còn quảng bá nét đẹp văn hóa dân gian, đưa tò he trở thành một sản phẩm du lịch độc đáo."
Với chỉ 20.000-25.000 đồng, du khách đến phố đi bộ Hồ Gươm vào dịp cuối tuần có cơ hội được "biến hóa" thành nghệ nhân, tự tay nặn ra những con tò he của riêng mình. Các nghệ nhân sẽ chuẩn bị sẵn những khay bột với đủ sắc màu: trắng, đen, xanh, đỏ, tím, vàng… Trong quá trình trải nghiệm, du khách sẽ được hướng dẫn các bước cơ bản, từ việc thoa sáp ong vào tay để tránh dính bột, đến cách uốn nắn, tạo hình cho tò he.
Theo ông Tẫn, thoạt nhìn nhiều người có thể nghĩ nặn tò he đơn giản, nhưng thực tế không hề dễ dàng. "Nặn tò he như một môn nghệ thuật, đòi hỏi người làm phải khéo léo cùng với trí tưởng tượng phong phú," ông nói. Nếu như trước đây, các hình mẫu tò he chủ yếu là cây cối, quả, con giống, hay nhân vật cổ tích, thì ngày nay tò he đã trở nên đa dạng hơn rất nhiều.
Lan tỏa tò he đến với bạn bè quốc tế
Ông Lê Tiến Xuân, Trưởng phòng Kinh tế huyện Phú Xuyên, khẳng định: "Làng nghề nặn tò he ở Phú Xuyên là làng nghề độc đáo với nhiều nghệ nhân có đôi 'bàn tay vàng'. Họ rất khéo léo, tỉ mỉ để tạo ra những sản phẩm đậm chất dân gian, góp phần nâng cao đời sống kinh tế của người dân." Hiện tại, sản phẩm tò he đã được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao.
"Chúng tôi mong muốn UBND TP. Hà Nội, Sở Công Thương… tiếp tục có những chương trình xúc tiến, quảng bá, mở thêm những điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP, làng nghề truyền thống để làng nghề tò he huyện Phú Xuyên nói riêng và làng nghề Hà Nội nói chung được nhiều người dân, du khách trong và ngoài nước biết đến," ông Xuân nhấn mạnh.
Hiện nay, các nghệ nhân làng Xuân La vẫn miệt mài làm tò he và truyền dạy nghề cho con cháu. Tuy nhiên, mong mỏi lớn nhất của họ là làm sao để làng nghề tiếp tục phát triển, và các thế hệ sau luôn tự hào, trân trọng, gìn giữ. Đồng thời, họ cũng mong nhận được sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương, các cơ quan chức năng trong việc định hướng phát triển cho làng nghề, đặc biệt là sự giúp đỡ của các nhà khoa học trong việc nghiên cứu, tìm ra chất liệu mới để tò he không chỉ đẹp mà còn bền hơn. Chỉ có như vậy, làng nghề Xuân La mới phát huy hết nội lực và tò he Việt Nam mới có thể vươn ra "sân chơi" lớn hơn trên trường quốc tế.
Về tác giả
Cùng chuyên mục
Ngày hội Xuân gắn kết – Tết yêu thương: Nơi Tết cổ truyền sống lại trong tim trẻ thơ!
Sáng ngày 17 tháng 1, gần 1.000 học sinh tiểu học đến từ sáu quận, huyện sôi động: Tân Bình, Tân Phú, Phú Nhuận, Quận 12, Hóc Môn và Củ Chi đã cùng nhau hòa mình vào không khí rộn ràng của Ngày hội giao lưu học sinh tiểu học “Xuân gắn kết – Tết yêu thương” năm học 2024-2025. Sự kiện do Phòng GD-ĐT quận Tân Bình đăng cai tổ chức, thực sự đã mang đến một mùa xuân tràn đầy yêu thương và ý nghĩa, đánh thức những giá trị văn hóa Tết cổ truyền trong tâm hồn các em.
Tò He: Nét tinh hoa đất Việt vượt thời gian
Xưa kia, trong dòng chảy văn hóa dân gian Việt Nam, tò he không chỉ là một món đồ chơi mà còn mang trong mình nhiều ý nghĩa sâu sắc: là thú vui giải trí, là món ăn vặt tuổi thơ, và là cả vật phẩm linh thiêng trong các nghi lễ, cúng bái. Cái tên tò he đã gắn liền với đời sống người dân từ rất lâu, và dù nghề nặn tò he có mặt ở nhiều nơi, nổi tiếng nhất phải kể đến làng Xuân La, xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Theo lời kể của một cụ cao niên trong làng, nghề nặn tò he đã có lịch sử hơn 300 năm, dù đến nay vẫn chưa có tài liệu chính xác xác định thời điểm ra đời cụ thể của nó.
Hơn cả 1 nghề, Tò he là cả 1 tình yêu thổi hồn vào tuổi thơ
Với nghề làm đồ chơi, hãy gửi gắm tình thương và những gì tinh túy nhất cho con trẻ, sản phẩm tự khắc sẽ đẹp. Đó là châm ngôn, là bí quyết giữ lửa nghề tò he truyền thống của nghệ nhân Đặng Văn Hậu suốt nhiều năm qua.
Tò he – Nét đẹp xứ Đoài vươn mình ra thế giới
Là món đồ chơi dân dã đậm hồn quê, tò he (còn gọi là con giống bột) đã vượt ra khỏi lũy tre làng của đồng bằng Bắc Bộ để hiện diện khắp mọi miền đất nước. Dù nhịp sống hiện đại có cuốn đi bao đổi thay, những hình thù ngộ nghĩnh từ thứ bột nặn dân dã đa sắc màu ấy vẫn luôn có sức lôi cuốn mãnh liệt với trẻ thơ, đồng thời khơi gợi miền ký ức tươi đẹp trong lòng nhiều thế hệ.
Tò he – Nét văn hóa dân gian độc đáo của người Việt
Đối với mỗi người dân Việt Nam, tò he không đơn thuần là một món đồ chơi tuổi thơ đầy màu sắc mà còn là một biểu tượng văn hóa dân gian đậm đà bản sắc dân tộc, được gìn giữ và truyền thừa qua bao thế hệ. Món đồ chơi tinh xảo từ bột này ẩn chứa cả một câu chuyện dài về sự sáng tạo, thích nghi và kiên cường của những nghệ nhân giữ lửa nghề.
Nặn tò he và xếp lá dừa tại Thảo Cầm Viên vào ngày Tết Đoan Ngọ 2025
Sáng ngày 27-5, không khí tại Thảo Cầm Viên Sài Gòn trở nên sôi động hơn bao giờ hết với lễ khai mạc hoành tráng của Lễ hội Mừng Tết Đoan Ngọ - Vui Tết Thiếu Nhi. Sự kiện đặc biệt này đã chính thức khởi động chuỗi hoạt động vui hè đầy hấp dẫn dành riêng cho các bạn nhỏ, kéo dài đến hết ngày 1-6.
Tò he: Sức hút vượt thời gian của món đồ chơi truyền thống Việt Nam
Cuộc sống không ngừng đổi thay và phát triển, kéo theo sự ra đời của vô vàn món đồ chơi hiện đại. Thế nhưng, giữa dòng chảy hối hả đó, những món đồ chơi truyền thống vẫn giữ một vị trí đặc biệt trong lòng công chúng, và tò he chính là một minh chứng sống động.
Tea Talk 2025: Cuộc du hành về miền ký ức tuổi thơ cùng tò he
Sự kiện Tea Talk 2025 do High5 Hanoi tổ chức đã đưa người tham dự trở về một miền ký ức tươi đẹp của tuổi thơ, nơi những hình nộm tò he rực rỡ sắc màu sống động hiện lên.
Tò he Việt – Đồ chơi ăn được khiến khách Tây ngỡ ngàng
Việt Nam luôn là điểm đến hấp dẫn du khách quốc tế không chỉ bởi cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, những di tích lịch sử hùng vĩ hay ẩm thực phong phú, mà còn bởi sự đa dạng và chiều sâu trong đời sống văn hóa. Đôi khi, những điều giản dị, quen thuộc trong cuộc sống thường ngày của người Việt lại trở nên vô cùng thú vị và đặc biệt trong mắt những vị khách phương xa, bởi chúng ẩn chứa những câu chuyện đầy ý nghĩa.
